Ταξιδεύοντας με γόνδολα!!!

ΤΟ ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Οι εκπαιδευτικοί της Πληροφορικής και των Εικαστικών στο Γυμνάσιο, γνωρίζοντας ότι η διδασκαλία των επιμέρους κλάδων τους, ξεχωριστά και απομονωμένα, δημιουργεί δυσκολίες στους μαθητές στο να κατανοήσουν και να ανακαλύψουν τις σχέσεις που συνδέουν τα «διαφορετικά» πεδία γνώσης, επεδίωξαν να δημιουργήσουν διαθεματικές ενότητες για να ανταποκριθούν στις ανάγκες του αναλυτικού προγράμματος σπουδών για προσέγγιση της γνώσης ως μια ενιαία ολότητα και να εργασθούν μαζί σε περιοχές που παρουσίαζαν ιδιαίτερα διδακτικά προβλήματα για τον καθένα τους. Έτσι, από τη μια μεριά, o καθηγητής της Πληροφορικής πάντα έψαχνε τρόπο να κεντρίσει το ενδιαφέρον των μαθητών σχετικά με τη χρήση των λογισμικών γενικής χρήσης (επεξεργαστής κειμένου, υπολογιστικά φύλλα, παρουσίαση, παραγωγή βίντεο) μέσα από εφαρμογές τους σε δραστηριότητες της καθημερινής ζωής οι οποίες παρουσιάζουν ενδιαφέρον σύμφωνα με τα κριτήρια των μαθητών. Από την άλλη, ο καθηγητής των Εικαστικών θεώρησε ότι το μάθημα της ιστορίας της τέχνης θα μπορούσε να «ζωντανέψει» και να αποκτήσει μεγαλύτερο νόημα για τους μαθητές, αν ο ίδιος συνεργαζόταν με τον καθηγητή της πληροφορικής για τη διδασκαλία του μαθήματος, καθώς η αναμετάδοση της πληροφορίας θα μπορούσε να αντικατασταθεί από την αναζήτησή της, με τους μαθητές να συλλέγουν οι ίδιοι πληροφορίες από ιστότοπους, να τις αξιολογούν, να τις αναλύουν, να τις οργανώνουν στον επεξεργαστή κειμένου και να τις παρουσιάζουν. Έτσι, οι εκπαιδευτικοί, στα πλαίσια της διαθεματικής αυτής προσέγγισης της γνώσης, σκέφτηκαν να αναθέσουν στους μαθητές τη δημιουργία και την οργάνωση ενός ταξιδιού στη Βενετία στα πλαίσια του καρναβαλιού, ως εργαζόμενοι στο ταξιδιωτικό πρακτορείο «TRAVEL SCHOOL». Η συγκεκριμένη επιλογή του ταξιδιωτικού γραφείου βασίστηκε στο γεγονός ότι πρόκειται για μια διαθεματική προσέγγιση της γνώσης που αντικατοπτρίζει ένα θέμα της σύγχρονης πραγματικότητας, το οποίο έχει νόημα για τους μαθητές, με αποτέλεσμα να αυξάνει το ενδιαφέρον και τα κίνητρα των μαθητών για μάθηση. Με τον τρόπο αυτό, το σχολείο συνδέεται με τη ζωή, τα ενδιαφέροντα και τις σύγχρονες και πιθανές μελλοντικές ανάγκες του μαθητή. Οι μαθητές τίθενται μπροστά σε πραγματικές καταστάσεις και παρακινούνται σε δράση. Έτσι το σχολείο αποβαίνει ο τόπος όπου ζει και βιώνει κάποιος εκείνα που πρέπει να μάθει.

ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗΣ
α) Καθηγητές: Λόγω της προέκτασης του θέματος σε διαφορετικά επιστημονικά πεδία, κρίνεται απαραίτητη η συνεργασία του καθηγητή της Πληροφορικής και του καθηγητή των Εικαστικών.
β) Μαθητές: Η ιστοεξερεύνηση αυτή απευθύνεται σε μαθητές του Γυμνασίου που καλούνται από τη μια (μάθημα Πληροφορικής) να αναπτύξουν δεξιότητες χρήσης λογισμικών επεξεργασίας κειμένου, υπολογιστικών φύλλων, παρουσιάσεων και παραγωγής βίντεο, και από την άλλη (μάθημα Εικαστικών) να έρθουν σε επαφή με την ιστορία της τέχνης (Ιταλική Αναγέννηση) αλλά και να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με την τέχνη γενικότερα.
γ) Ένταξη στο σχολικό πρόγραμμα: Επειδή ακριβώς το θέμα της ιστοεξερεύνησης είναι διαθεματικό, καλό είναι να ενταχθεί σε παράλληλη δράση με το μάθημα της Πληροφορικής και το μάθημα των Εικαστικών.
δ) Οργάνωση ομάδων: Ο καθηγητής χωρίζει το τμήμα σε τρεις (3) ομάδες των πέντε (5) ατόμων, όπως περιγράφεται στο πεδίο «Εργασία». Αν το τμήμα υπερβαίνει τους 15 μαθητές, οι ομάδες θα πρέπει να διαιρεθούν σε υποομάδες που όμως θα συνεργαστούν για την παραγωγή του τελικού προϊόντος. Για να αναπτυχθεί δημιουργικός διάλογος μεταξύ των μελών της κάθε ομάδας, ενδείκνυται οι ομάδες να διαμορφωθούν με βάση τις φιλίες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών και να είναι ανομοιογενείς και ως προς το φύλο (ίδια αναλογία αγοριών και κοριτσιών σε κάθε ομάδα) και ως προς το μαθησιακό επίπεδο.
ε) Προτεινόμενη έκβαση της εργασίας: Αφού ολοκληρωθεί το έργο και η παρουσίαση των ομάδων, προτείνεται να συγκεντρωθούν όλα τα στοιχεία που αυτές συνέλλεξαν και συνέθεσαν στο δικτυακό τόπο του σχολείου, για ευρύτερη ενημέρωση της σχολικής κοινότητας.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Οι  καθηγητές Πληροφορικής και Εικαστικών αναθέτουν στους μαθητές τη δημιουργία και την οργάνωση ενός ταξιδιού στη Βενετία στα πλαίσια του καρναβαλιού, ως εργαζόμενοι στο ταξιδιωτικό πρακτορείο «TRAVEL SCHOOL». Οι δυο εκπαιδευτικοί σκέφτηκαν να χρησιμοποιήσουν για αυτήν την διαθεματική δραστηριότητα μια ιστοεξερεύνηση διάρκειας τριών εβδομάδων. Έτσι οι μαθητές της τάξης χωρίζονται σε τρεις ομάδες των πέντε (5) ατόμων (με την ίδια αναλογία αγοριών και κοριτσιών σε κάθε ομάδα) με βάση τα ενδιαφέροντά τους και αναλαμβάνουν τους ακόλουθους ρόλους: Ταξιδιωτικοί Πράκτορες - Μάνατζερ, Ξεναγοί, Διαφημιστές.
Οι ξεναγοί χρησιμοποιώντας το λογισμικό παρουσιάσεων (PowerPoint) θα δημιουργήσουν παρουσιάσεις-διαφάνειες σχετικά με πληροφορίες για τα αξιοθέατα, τα μνημεία, τα μουσεία της πόλης καθώς και τα έργα κορυφαίων καλλιτεχνών της Ιταλικής Αναγέννησης με στόχο την ενημέρωση των υπολοίπων μαθητών σχετικά με τους σημαντικούς τόπους περιήγησής τους στην εκδρομή. Οι μάνατζερ θα ασχοληθούν με την οργάνωση του ταξιδιού και τον υπολογισμό του κόστους της εκδρομής. Το θέμα του οικονομικού προϋπολογισμού του ταξιδιού μπορεί κατάλληλα να μοντελοποιηθεί και να μελετηθεί με τη βοήθεια του λογισμικού των λογιστικών φύλλων (Excel) το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μελέτη των παραμέτρων που καθορίζουν τον οικονομικό προϋπολογισμό του ταξιδιού όπως τη διαδρομή, τα εισιτήρια, τα ξενοδοχεία, κ.λπ. Επιπλέον, οι μάνατζερ θα δημιουργήσουν ταξιδιωτικές μπροσούρες, τις οποίες θα μοιράσουν στους συμμαθητές τους, όπου θα αναφέρουν το πρόγραμμα της εκδρομής καθώς και τις δραστηριότητες των μαθητών κατά την εκδρομή. Τέλος θα δημιουργήσουν αφίσες  που θα κολλήσουν στο σχολείο για να προσελκύσουν τους υπόλοιπους μαθητές να συμμετέχουν στην εκδρομή. Η τρίτη ομάδα, οι διαφημιστές θα αναλάβουν, χρησιμοποιώντας το εργαλείο Movie Maker, τη δημιουργία ενός βίντεο σχετικό με τα σημαντικότερα μνημεία που θα επισκεφτούν, με τις πιθανές δραστηριότητές τους στη Βενετία, με αποκριάτικα κοστούμια προηγούμενων ετών κ.λπ. Στη φάση αυτή, βασική πηγή από την οποία οι μαθητές αντλούν πληροφορίες, είναι συγκεκριμένοι δικτυακοί τόποι τους οποίους οι δυο καθηγητές έχουν επιλέξει και προτείνει για κάθε ομάδα.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Η συγκεκριμένη ιστοεξερεύνηση στοχεύει στην παιδαγωγική αξιοποίηση του διαδικτύου. Στο πλαίσιο μιας ομαδοσυνεργατικής μάθησης, οι μαθητές αναζητούν, συλλέγουν και διασταυρώνουν πληροφορίες.  Μαθαίνουν να κρίνουν την αξιοπιστία των πηγών τους και να εστιάζουν στο θέμα που τους ενδιαφέρει, αξιοποιώντας τα σημαντικά στοιχεία στη δημιουργία ενός τελικού έργου όπως μια παρουσίαση για τους συμμαθητές τους. Θέτουν ερωτήματα και επεκτείνουν τον προβληματισμό και την έρευνά τους. Αυτό το ψάξιμο και το άνοιγμα προς τη γνώση είναι ένας από τους σημαντικότερους παιδαγωγικούς μαθησιακούς στόχους μιας ιστοεξερεύνησης. Τέλος, μαθαίνουν να αξιολογούν το έργο τους και να βελτιώνουν την παρουσία τους.
Οι μαθητές μέσα από τη συνεργασία με τους συμμαθητές τους για την επίτευξη του στόχου τους συμμετέχουν ενεργά στο μάθημα και συνεισφέρουν διαφορετικά στο έργο ανάλογα με τις δυνατότητές τους. Ακόμα οι μαθητές ασκούν την κριτική τους ικανότητα, επιχειρηματολογούν και συνεργάζονται με σκοπό να επιλέξουν, από τις πηγές που διαθέτουν, την κατάλληλη πληροφορία, και αναπτύσσουν την αυτογνωσία και την αυτοκριτική, αφού κάθε στιγμή συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους άλλους. Αναπτύσσεται λοιπόν η συνεργασία, ο αμοιβαίος σεβασμός, η αλληλεγγύη, η αλληλοβοήθεια και η ανάληψη προσωπικής και συλλογικής ευθύνης και οι μαθητές οπλίζονται με τεχνικές και μεθόδους εργασίας. Περιορίζεται ο ανταγωνισμός και ο εγωισμός και ενισχύεται ο αλτρουισμός. Επιπρόσθετα, μέσω της ομαδικής εργασίας οι μαθητές απελευθερώνονται από την παθητική ακρόαση, σφυρηλατείται η πρωτοβουλία τους και αναπτύσσεται η αυτενέργεια τους. Τέλος οι αδιάφοροι συμπαρασύρονται στην εργασία, αυτοπεριορίζουν την ελευθερία και αυτοβελτιώνονται.
Ο ρόλος του καθηγητή ως σχεδιαστή και αρωγού της όλης προσπάθειας είναι καίριος. Σε όλη τη διάρκεια της δραστηριότητας, έμμεσα και διακριτικά, οι καθηγητές υποστηρίζουν τη διερευνητική προσπάθεια των μαθητών ενθαρρύνοντας το στοχασμό τους, ενισχύοντας την προσοχή τους και υποβοηθώντας τη μεταξύ τους συνεργασία. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης ο εκπαιδευτικός της Πληροφορικής ενσωματώνει χρόνο για να διδάξει στους μαθητές τις τεχνικές δεξιότητες που θα χρειαστούν για τη χρήση του συγκεκριμένου λογισμικού και χρόνο για να εξοικειωθούν με αυτό, αφού μελετήσουν πρώτα τις προτεινόμενες πηγές. Σε αυτό το πλαίσιο, οι παρεκκλίσεις των μαθητών από τους στόχους τους καθώς και τα λάθη τους συχνά απαιτούν την παρέμβαση των καθηγητών, ώστε να αποτελέσουν έναυσμα για συζήτηση και διατύπωση εναλλακτικών απόψεων και επιχειρημάτων με τελικό στόχο την άρση πιθανών παρανοήσεων από τους ίδιους τους μαθητές.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Για την αξιολόγηση παρατίθεται ένα διαβαθμισμένο πλαίσιο κριτηρίων στο πεδίο Αξιολόγηση. Με βάση αυτό αξιολογείται το έργο της κάθε ομάδας. Την αξιολόγηση μπορεί να την κάνει μόνο ο καθηγητής, αλλά θα μπορούσαν να συμμετέχουν σε αυτήν και οι μαθητές. Να ζητηθεί δηλαδή από την κάθε ομάδα να βαθμολογήσει και αυτή τη δική της παρουσία, με σκοπό να τη βελτιώσει.

Πηγή Εικόνας: Available online at: https://sites.google.com/a/harfordday.org/mrs-kamyszek/announcements/all-importantnewsflash/0511-1010-1616-0927_Owl_Books_and_an_Apple_Depicting_Learning_and_Education_clipart_image.jpg.