Αναζητώντας άλλες πατρίδες

Η "αναζήτηση άλλων πατρίδων" είναι μια ιστοεξερεύνηση με στόχο να προβληματίσει τους μαθητές για το πόσο ιδιαίτερη είναι η Γη για την διατήρηση της ζωής.

Θέμα - Ιδέα της ιστοεξερεύνησης:
Η ζωή στην Γη, όπως την γνωρίζουμε σήμερα, χρειάστηκε πολλά εκατομμύρια χρόνια για να εξελιχθεί, όπως αναφέρει και το άρθρο "Η εξέλιξη της γης".  Από την άλλη, η ίδια η εξέλιξη, διαμόρφωσε την Γη και την ατμόσφαιρά της (εμπλουτισμός σε οξυγόνο), ώστε οι συνθήκες έγιναν ιδανικές για την ανάπτυξη και εξέλιξη των θηλαστικών.

Όμως, δεν θα μπορούσε να ξεκινήσει καν η δημιουργία της ζωής, αν η Γη δεν πληρούσε μια σειρά ευνοϊκών γεωλογικών συνθηκών. Αυτές είναι οι εξής κυρίως:
1. Η Γη διαθέτει "μαγνητόσφαιρα" που προστατεύει τους ζώντες οργανισμούς από τις βλαβερές κοσμικές ακτινοβολίες, όπως αναφέρεται και στο άρθρο "50 χρόνια από την ονομασία μαγνητόσφαιρα του προστατευτικού κελύφους της Γης". Αλλά και τα αέρια της ατμόσφαιράς της όπως το όζον, μας προστατεύουν από βλαβερές ακτίνες. Ας σημειωθεί ότι οι άλλοι γήινοι πλανήτες δεν διαθέτουν ισχυρό μαγνητικό πεδίο.
2. Η Γη είχε και έχει έντονη γεωλογική δραστηριότητα, που κατά την τρέχουσα άποψη ευθύνεται για τον σχηματισμό ζωής. Δείτε σχετικά το άρθρο "Τα ηφαίστεια γέννησαν την ζωή".
3. Η Γη ακόμα είναι στην ζώνη "Goldilocks" ή αλλιώς "Χρυσομαλλούσα" του ηλιακού μας συστήματος, δηλαδή σε σημείο όπου δεν είναι ούτε πολύ ψηλές ούτε πολύ χαμηλές οι θερμοκρασίες ώστε να διατηρούνται τα οργανικά μόρια με τις μεγάλες αλυσίδες άνθρακα. Σχετικά δείτε το άρθρο "Ανακάλυψαν 32 νέους εξωπλανήτες".

Η κορωνίδα της δημιουργίας είναι ο άνθρωπος, που η ύπαρξή του βασίζεται συνολικά σε όλον τον βιολογικό πλούτο της Γης. Τελευταία όμως, πολλές ισορροπίες διαταράσσονται, λόγω των ρύπων, των κλιματικών αλλαγών και άλλων παραγόντων που ίσως ο άνθρωπος να μπορούσε να ελέγξει ως ένα σημείο. Όμως, ελάχιστα πράγματα θα μπορούσε να κάνει σε μια επικείμενη σύγκρουση της Γης με αστεροειδή. Ίσως και αυτός, όπως κάποτε συνέβη στους δεινόσαυρους, να αφανιστεί. Δείτε σχετικά το άρθρο "Λύθηκε το μυστήριο της εξαφάνισης των δεινοσαύρων".

Στην προσπάθειά του ο άνθρωπος να διασώσει το είδος του, καταστρώνει διάφορα σχέδια καταφυγής σε άλλους κόσμους. Την Σελήνη, τον Άρη, την Ευρώπη ή τον Τιτάνα, αλλά ίσως ακόμα πιο μακριά, αν μπορούσε. Οι κόσμοι αυτοί είναι μάλλον αφιλόξενοι. Θα πρέπει ο ίδιος να προσαρμοστεί και να διατρέξει αρκετούς κινδύνους, αλλά και να αξιοποιήσει κάθε πόρο που του προσφέρεται, προκειμένου να επιβιώσει. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η άποψη του αστροβιολόγου Paul Davies για την αποίκιση του Άρη.

Σε ποιους απευθύνεται:
Σε μαθητές Α' ή Β' Λυκείου.

Χώρος και χρόνος υλοποίησης:
Το μάθημα θα πρέπει να διεξαχθεί εξολοκλήρου στο εργαστήριο Πληροφορικής, γι' αυτό καλό θα ήταν να ενταχθεί σε ένα από τα μαθήματα επιλογής της Α' ή Β΄ Λυκείου με θέμα την Πληροφορική. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να αποτελέσει μέρος του μαθήματος επιλογής Β΄Λυκείου "Στοιχεία Αστρονομίας και Διαστημικής".

Μέθοδος:
Οι μαθητές χωρίζονται σε 8 ομάδες και αναλαμβάνουν συγκεκριμένους ερευνητικούς ρόλους. Αναζητούν τις απαντήσεις στα ερωτήματα που τους τίθενται σε συγκεκριμένους συνδέσμους. Συνεργάζονται για να διαμορφώσουν τις σκέψεις τους, επεκτείνουν την έρευνά τους και σε άλλες πηγές, συνθέτουν παρουσιάσεις για τους συμμαθητές τους. 
Κατά την διάρκεια των παρουσιάσεων αξιολογούν το έργο των άλλων ομάδων, σύμφωνα με συγκεριμένα κριτήρια που γνωρίζουν εκ των προτέρων και βρίσκονται στη σελίδα "αξιολόγηση", αλλά και αυτοαξιολογούνται.

Διδακτικοί - Παιδαγωγικοί στόχοι
Κύριος στόχος είναι η ανάπτυξη του ενδιαφέροντος για ένα επιστημονικό θέμα και η κριτική του διερεύνηση και επεξεργασία.

Επιπλέον, θα θέλαμε οι μαθητές:
1. Να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους, μέσα από έγκυρες πηγές του διαδικτύου, όπως το Ευγενίδειο Ίδρυμα.
2. Να βλέπουν κριτικά μια πληροφορία και να την διασταυρώνουν για να κρίνουν την εγκυρότητά της.
3. Να βλέπουν κριτικά τις πηγές στο διαδίκτυο και να αποκτήσουν αίσθηση για το ποιες θεωρούνται έγκυρες.
4. Να επεξεργάζονται μια έγκυρη πληροφορία, απομονώνοντας το μέρος που τους ενδιαφέρει.
5. Να συνθέτουν μια παρουσίαση σωστά δομημένη και σωστά υποστηριγμένη με πηγές και επιστημονικά επιχειρήματα, μια και η συγκεκριμένη αφορά επιστημονικό θέμα.
6. Να συνεργάζονται με τους συμμαθητές τους.
7. Να αυτοαξιολογούν το έργο τους.
8. Να επεκτείνουν τις γνώσεις τους και από άλλες πηγές, αλλά και ακούγοντας τους συμμαθητές τους.

Επιπλέον υποστηρικτικό υλικό:
1. Planet X-treme Weather (NASA)
2. LCROSS, Lunar CRater Observation and Sensing Satellite (NASA)
3. Διεθνής Διαστημικός Σταθμός, Επιμορφωτικό Κιτ (ESA)
4. "Ο Άνθρωπος και το Σύμπαν" από την αστροπύλη του Ευγενίδειου Ιδρύματος
5. Mars Exploration Program (NASA)
6. Cassini-Huygens Mission to Saturn and Titan (NASA)

Επιπλέον οπτικοακουστικό υλικό:
1. Mars the new home for humanity and then beyond Part 1
http://www.youtube.com/watch?v=X2DNJOPMRKA
2. Mars the new home for humanity and then beyond Part 2  
http://www.youtube.com/watch?v=t1V63LnUFeo
3. ABC's Catalyst - Story on Living on Mars
http://www.youtube.com/watch?v=HU3pC9GnlLk